Ambition to counteract ambition

"Ambition must be made to counteract ambition" -

- James Madison, podczas prac nad konstytucją Stanów Zjednoczonych

Ludwik Szuba z toruńskiej rady miasta zastanawia się "dlaczego zmieniać kogoś, kto jest bardzo dobry". Skoro Michał Zaleski jest przez ostatnich 15 lat dobrze oceniany w wyborach prezydenckich w Toruniu, dlaczego nie miałby brać udziału w kolejnych?

Podczas prac nad konstytucją Stanów Zjednoczonych obawiano się, że władza wykonywawcza zdominuje władzę ustawodawczą i wykonawczą. Ideały oświecenia jeszcze nie funkcjonowały w praktyce na świecie. Amerykańska pionierska debata skupiła się na tym, w jaki sposób zabezpieczyć na trwałe fundamenty wolności przed tyranią dając administracji niezbędne prerogatywy do skutecznego rządzenia.

W Stanach zdawano sobie sprawę z potrzeby silnej egzekutywy zdolnej do działania w obronie młodego państwa. Jednocześnie obawiano się, że administracja federalna będzie zbyt wpływowa, zakłóci równowagę sił, zdominuje Kongres, Senat i autonomię stanową. 

Powierzając egzekutywę jednej osobie, dając jej szerokie uprawnienia w rządzeniu, warto jednocześnie jego władzę ograniczyć (limiting presidential power). Tak powstała koncepcja powierzenia władzy tymczasowo, na czas określony, kadencję. 

Pierwotnie w konstytucji Stanów urząd prezydenta miał być sprawowany przez jedną, siedmioletnią kadencję. Ostatecznie zdecydowano się na egzekutywę jednoosobową wybieraną w wyborach powszechnych, pośrednich (przez elektorów).

* * *

Każda władza deprawuje (John Acton). Im dłużej trwają rządy jednego człowieka, tym bardziej jego osoba kładzie się cieniem na demokracji. Władza ma tendencję do konsolidacji, rozprzestrzeniania się, wchodzenia w coraz nowe obszary podporządkowując otoczenie.

Apetyt władzy na naszą wolność objawia się propagandą, socjotechniką, budowaniem "wizerunku", powstawaniem dworu, dworskimi intrygami, podporządkowaniem mediów.

Z wyborów na wybory Michał Zaleski staje się coraz silniejszy, koalicja stronników prezydenta coraz większa, pluralizm społeczny coraz mniejszy, a dwór coraz bardziej rozrośnięty. Dziś z Zaleskim jest PO, PiS, PSL i SLD. Murem stoją za nim wszystkie lokalne media. Zjawisko postępującej konsolidacji władzy wokół prezydenta wskazuje na niedoskonałość ustroju samorządowego.

* * *

Z wyborów na wybory prezydentura Michała Zaleskiego staje się też coraz bardziej wybitna, dokonania Zaleskiego coraz większe, jego autorytet coraz bardziej niepodważalny, a jego kontrkandydaci gorsi, słabsi, mniej doświadczeni, bez sukcesów, które mogłyby równać się z dokonaniami Zaleskiego.

Michał Zaleski nie ma więc z kim przegrać wyborów, więc gdy Ludwik Szuba, jeden z jego koalicjantów zastanawia się, dlaczego Zaleski miałby nie móc kandydować, mam wrażenie, że powinniśmy zadać sobie raczej pytanie czy w ogóle potrzebujemy kadencyjności i wyborów. Może lepiej byśmy się czuli w XVIII wiecznej monarchii? Przecież już wybraliśmy, raz a dobrze, po co nam kolejne wybory?

Gdy powstawała amerykańska konstytucja herezją był pogląd, że egzekutywa może być powierzona na czas określony. W Europie rządziły monarchie. Amerykański prezydent miał się zmieniać co parę lat, jak więc mógł być partnerem w rozmowach dla rodzin królewskich?

Trwałość amerykańskiej demokracji przejawia się między innymi w tej niezakłóconej ciągłości koegzystencji władzy wykonawczej, ustawodawczej i sądowniczej przez setki lat. Czy gdyby amerykańscy prezydenci rządzili dłużej niż dekadę, przez 20 lat (jak chciałby Zaleski), demokracja amerykańska by przetrwała? Wątpię.

***

Powinniśmy oswoić się z myślą, że nie żyjemy dziś w demokratycznym samorządzie. Żyjemy w ustroju, który ewoluował w kierunku monarchii a nasza wolność jest przez ten ustrój zagrożona.

Nie czuję się w Toruniu obywatelem demokratycznego państwa. Nie czuję, żeby moje prawa i wolności były należycie zabezpieczone. Nie ufam toruńskiej władzy, a jej propaganda mnie przytłacza. Uważam, że gospodarczo tracimy najwięcej przyjmując za dogmat wyjątkowość prezydentury Zaleskiego.

Cała toruńska polityka ograniczona jest wąskimi i ciasnymi ścianami koncepcji miasta, stylu zarządzania, pomysłów i programu Michała Zaleskiego oraz jego nachalną propagandą.

Musimy uwolnić swoją kreatywność, wolność i twórczość odrzucając dogmat nieomylności Zaleskiego i jego święte prawo do prezydentury w mieście.

Musimy mieć ambicje większe, niż Ludwika Szuba, które zamykają się w stwierdzeniu, że Zaleski nam wystarcza.

* * *

Kiedyś, dawno temu, mówiliśmy: "dajmy szansę młodym". Ci młodzi, którym daliśmy szansę - Rzymyszkiewicz, Walkusz, Wiśniewski, Jóźwiak, Gulewski, Myrcha, Jakubaszek, Wojtasik, Klabun - kiedyś byli młodzi, a dziś starzeją się w samorządzie, którego nie mają ambicji zmieniać. Stali się elementem ustroju budowanego przez charyzmę Zaleskiego. Ich wkład w miasto ogranicza się do malowania pasów na drogach, murali, pomników, stawianiu sygnalizacji, podnoszeniu limitów prędkości na drogach czy kupowaniu dronów.

Toruński samorząd zasługuje na nowe otwarcie.